”مەتری شەش و نیو”
ئەركان جەوهەر
“مەتری شەش و نیو”، ناونیشانی فیلمێكی درامی كۆمەڵایەتییە و لەلایەن دەرهێنەری بەناوبانگی ئێرانی ” سەعید ڕوستایی ”یەوە كاری نوسین و دەرهێنانی بۆ كراوە و كۆمەڵێك لە ئەكتەر و سینەماكارانی دیاری ئێران كە بریتین لە { پەیمان موعادی ، نەوید محمد زادە ، فەرهاد ئەسلانی، مازیار سەیدی، پەریناز ئیزادیار} ڕۆڵی سەرەكیی تێدا دەگێڕن. چیرۆكی فیلمەكە بەوە دەستپێدەكات كە تیمێكی پۆلیس لە ژێر سەرپەرشتیی سەمەد ” پەیمان موعادی ”دا زۆر بەچڕی و بەشێوەیەكی توند و بەرنامەبۆداڕێژراو هەوڵی گرتنی یەكێك لە بارزگانەكانی ماددەی هۆشبەر بەناوی ناسر خاكزاد { نەوید محمد زادە } دەدەن، دوای هەوڵێكی زۆر لە پرۆسەیەكی هەنگاو بەهەنگاودا و لە ڕێگەی دەسگیرانی پێشوی بەناوی ئیلهام ”پەریناز ئیزادیار” و لە ئۆپەراسیۆنێكی نهێنی دا و درەنگانێكی شەو هەڵدەكوتنەسەری و لە هۆتێڵێكدا بە نیمچەمردوویی دەیدۆزنەوە و دەسگیری دەكەن و ڕووبەڕووی دادگا دەكرێتەوە و لەوێشەوە ڕاپێچی مەرگ دەكرێت. فیلمێك لە سەرەتایەكی تراژیدییەوە بۆ كۆتایەكی تراژیدیتر لەبەردەم خۆیدا ڕاماندەگرێت. بەبڕوای من جیا لەوەی فیلمەكە لە ڕووی نمایش و نواندنەوە سەرنجی بینەر بەقووڵی ڕادەكێشێت، بینەر لە ئاستیدا تووشی جۆرێك لە سەرسامی و ئازار دەبێت، بەتەنیشت ئەوەشەوە و لەگەڵ پەیامە گشتییەكەیدا كە گەڕانە بەدوای بازرگانی ماددەی هۆشبەردا، چەند پەیام و ڕەهەندێكی شاراوەی لەگەڵ خۆی هەڵگرتووە ، دەكرێت لێرەدا و لە چەند سەرنجێكی كورتدا بیانخەمەڕوو
* ناسر جیا لەوەی ئەندامی باندێكی گەورە و مەترسیدارە بەسەرۆكایەتیی ”ڕەزا یابانی” هاوكات بازرگانیی ماددەی هۆشبەریشە، لە ئاستە ڕووكەشەكەیدا وەك كەسایەتییەكی بەهێز دەردەكەوێت بەڵام بەهێزییەكەی زیاتر نمایشە و بۆ شاردنەوەی كەسایەتییەكی تێكشكاو و داڕووخاو و پڕ لە ئازار، بەتەنیشت ئەوەشەوە قوربانییە ، قوربانیی دەست سیستەمێكی داخراو و خنكێنەرە، سیستەمێك لە سەرەوە دادوەرانە و لە ناواخندا نادادوەر و چەوسێنەرە. بكوژی ئازادی و ژیانە ، بەتەنیشت هەموو ئەمانەشەوە قوربانییەكەی ناسر ڕیشەیەكی قووڵی لەگەڵ هەژاریدا هەیە، گەر بەدیوێكدا هەژاری پاڵنەربێت بۆ ناوبانگ و دەركەوتنی زۆر كەس ئەوا بەدیوی ئەودیودا ئەو بارە نالەبارەیە كە كەسایەتیی زۆرێك وێراندەكات و تێكی دەشكێنێت، لە بوونێكی ڕەسەنەوە دەیكا بە بوونێكی ناڕەسەن و نامۆ. لەم نێوەندەدا پۆلیس بەدوای ناسردا و ناسر بەدوای ڕزگاركردنی خێزانەكەیدا دەبێتە قوربانی.
* ڕەهەندێكی تری فیلمەكە نیشاندانی ڕژێمی ئێستای ئێرانە وەك ڕزگاركەر و بنەبڕكەری بەكارهێنانی مادەی هۆشبەر، لەڕاستیدا ئەمە نەك بەوشێوە نیە بەڵكو ڕژێمی ئێستای ئێران هۆكاری سەرەكیی پشت بڵاوكردنەوەی مادەی هۆشبەرە چ لە ناو خۆ و چ لە دەرەوەی ئێراندا، عێراق و هەرێم نمونەیەكی زیندووی ئەم دیاردەیەیە، بازرگانیكردن و بڵاوكردنەوەی ماددەی هۆشبەر چ لە عێراق و چ لە هەرێم گەیشتۆتە ئاستێكی مەترسیدار كە لە كیمیابارانێكی هێواش دەچێت. ئەمە سەرەڕای ئەوەی دەسگیرنەكردنى كەسایەتیی ”ڕەزا ژاپۆنی” ئاماژەیە بۆ درز لە نێو ئەو سیستەمەدا ، درزێك كە هەمیشە لە سیستەمی ئەمنیی ئێرندا ئاماددەیی هەیە و بەكراوەیی ماوەتەوە و بە هۆی تێوەگلانی دەیان بەرپرسی ئەمنیی باڵاوە مومكین نیە چارەسەر بكرێت.
* پەیامێكی تر كە فیلمەكە بەشاراوەیی لەگەڵ خۆیدا هەڵیگرتووە، بوونی ڕێكەوتن لەگەڵ پۆلیس و بەكارهێنانی موبایل و حەپ و هاوكات تێكەڵكردنی بازرگانیی مادەی هۆشبەر لەگەڵ قاچاخچی و منداڵ و پیاوكوژدا لەو دیاردە ناشارستانی و نائینسانیانەیە كە لە نێو گرتووخانەكانی ئێرادا بوونی هەیە. ئەمە نەك پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤە بەڵكو سەیركردنی ئینسانە وەك كائینێكی بێنرخ و بێ بەها.
* لە كۆتاییدا و لە دواساتەكانی ژیانیدا ململانێی ناسر لەگەڵ دادوەر بۆ ڕزگاركردنی خێزانەكەی كە نەگەڕێنەوە ژیانی پێشوو، ئەو ژیانەی كە ناسری كردە ئەو كارەكتەرە مەترسیدارەی كە كۆمەڵگەیەك بە ئالودەیی خۆیەوە دەرگیر و گیرۆدەبكات، بەڵام كاتێك لەسەر زاری پارێزەرەكەیەوە ئەوەی بەر گۆی دەكەوێت گوایە باوكی خوازیارە بگەڕێنەوە ژیانی پێشوو، ئەم هەواڵە بۆ ناسر هەم مایەی هەژان و شۆكبوونە هەم گەلێك ئازاربەخشیشە؛ ئازارێك کە ژینگەیەك و كوچەیەك بەرهەمیهێناوە جگە لە ناسر تەنها ’بودا ’ دەتوانێت لێی تێبگات و چارەسەری بكات.